TUNÇ SOYER İFADESİNDE NE DEDİ?

İzmir Cumhuriyet Başsavcılığı Terör ve Örgütlü Suçlar ile Organize Suçlar bürolarından sorumlu Başsavcıvekili Necati Kayaközü’nün koordinasyonunda yürütülen ve İzmir Büyükşehir Belediyesi iştiraki İZBETON A.Ş.’de taşeron şirketler aracılığıyla yolsuzluk yapıldığı iddiasıyla başlatılan soruşturma kapsamında gözaltına alınan önceki dönem İzmir Büyükşehir Belediye Başkanı Tunç Soyer’in ifadesi ortaya çıktı. Soyer, savcılıkta verdiği ifadede hakkındaki iddialara kapsamlı yanıtlar vererek, kentsel dönüşüm projelerinin kamu yararını önceleyen, müteahhit kârını sıfırlayan bir modelle gerçekleştirildiğini belirtti.

Soruşturmaya konu olan Örnekköy, Gaziemir ve Karabağlar’daki kentsel dönüşüm projelerine ilişkin bilgi veren Soyer, söz konusu projelerin tümünün kendi başkanlık döneminde başlatıldığını belirterek, “İzmir bir deprem kentidir. 30 Ekim depreminde 117 yurttaşımızı yitirdik. Bu acı tablo, kentsel dönüşüm çalışmalarını daha da acil hale getirdi” dedi. Orta hasarlı binalar için mevzuatın yetersiz kaldığını belirten Soyer, belediye olarak halkı müteahhitlerin insafına bırakmamak için çözüm yolları geliştirdiklerini söyledi.

Soyer, Bayraklı’da uygulanan “Halk Konut” modelini örnek göstererek, kooperatifler aracılığıyla maliyetlerin düşürüldüğünü, müteahhit kârı alınmadan inşaatların tamamlandığını ifade etti. Bu modelle birlikte birçok projenin hayata geçebildiğini belirten Soyer, Örnekköy 3. Etap gibi projelerin bu yöntemle ilerlediğini aktardı.

İZBETON’un ihalelere katılmasının İzmir Büyükşehir Belediye Meclisi’nden oy birliğiyle geçtiğini vurgulayan Soyer, kamu şirketinin sürece dahil edilmesiyle özel sektör müteahhitlerinin de ihalelere ilgi göstermeye başladığını ifade etti. Soruşturma kapsamında adı geçen kooperatiflerin yöneticileriyle ilgili sorulara da yanıt veren Soyer, Örnekköy 3. Etap yapım işinde görev alan S.S. İş Dünyası Konut Yapı Kooperatifi yöneticileriyle herhangi bir tanışıklığı veya ticari ilişkisi olmadığını söyledi.

Örnekköy 4. Etap’ta görev alan S.S. İş İnsanları Örnekköy Konut Yapı Kooperatifi yöneticilerinden Şenol Aslanoğlu’nu, 2023 yılında CHP İzmir İl Başkanlığı görevine gelmesiyle tanıdığını, Hüseyin Cengiz’i ise İZSİAD’da görevli olduğu dönemde tanıdığını belirten Soyer, bu kişilerle de hiçbir ticari ilişkisi olmadığını beyan etti.

Soyer, kentsel dönüşümde uyguladıkları modelin İngiltere başta olmak üzere bazı ülkelerde örnek alındığını da iddia etti. Projelerin tamamında şeffaflık ve kamu yararının gözetildiğini ifade ederek, “Bu model hem hukuki temellere dayanıyor hem de sosyal adaleti sağlıyor,” dedi.

SOYER SORULARI YANITLADI

Soyer'e sorulan sorular ve verdiği cevaplar ise şöyle:

SORU:İzmir Cumhuriyet Başsavcılığının soruşturma sayılarına istinaden yürütülen soruşturmalar kapsamında; İzmir Büyükşehir Belediye Başkanlığı ile İzbeton A.Ş. arasında imzalanan Karşıyaka İlçesi Örnekköy Kentsel Dönüşüm ve Gelişim Alanı 3 Etap, Karşıyaka İlçesi Örnekköy Kentsel Dönüşüm ve Gelişim Alanı 4 Etap, Gaziemir İlçesi Aktepe ve Emrez Mahalleleri Kentsel Dönüşüm ve Gelişim Alanı 1. Etap, Karabağlar İlçesi Uzundere Mahallesi Kentsel Dönüşüm ve Gelişim Alanı 3 Etap ve Karabağlar İlçesi Uzundere Mahallesi Kentsel Dönüşüm ve Gelişim Alanı 4 Etap projelerinde görev aldınız mı, aldıysanız bu projelerde göreviniz neydi ve bu projelerin hazırlık/imza aşamaları ile ilgili detaylı ifadenizi veriniz?

CEVAP:İzmir Büyükşehir Belediye Başkanlığı ile İzbeton A.Ş. arasında imzalanan Karşıyaka İlçesi Örnekköy Kentsel Dönüşüm ve Gelişim Alanı 3 Etap, Karşıyaka İlçesi Örnekköy Kentsel Dönüşüm ve Gelişim Alanı 4 Etap, Gaziemir İlçesi Aktepe ve Emrez Mahalleleri Kentsel Dönüşüm ve Gelişim Alanı 1. Etap, Karabağlar İlçesi Uzundere Mahallesi Kentsel Dönüşüm ve Gelişim Alanı 3 Etap ve Karabağlar İlçesi Uzundere Mahallesi Kentsel Dönüşüm ve Gelişim Alanı 4 Etap projelerinin tamamı olmak üzere bu 5 proje benim İzmir Büyükşehir Belediye Başkanı olduğum dönemde başlatılmış projelerdir.

İzmir ili bir deprem şehridir. Bu nedenle ilimizde kentsel dönüşüm yapılması ülkemizin diğer şehirlerine göre daha büyük öncelik ve ivedilik taşımaktadır. Nitekim İzmir ilimizdeki 30 Ekim depreminin ardından 117 canımız kaybedilmiş ve binlerce bina ağır-orta-düşük hasarlı olmak üzere hasar görmüştür. Özellikle orta hasarlı binalar ile ilgili mevzuatımız çözüm sunmaktan uzaktır. Ağır hasarlı binalar ile ilgili devletimizin getirdiği çözümler olmasına rağmen orta hasarlı binalar ile ilgili bina sahibine ya yıkın yapın yada güçlendirerek oturun denmektedir. Dolayısı ile orta hasarlı binalar ile ilgili çözüm üretmek sorumluluğu vardır. Deprem sonra da “K” alanı olarak tarif edilen ve hasarlı binaların olduğu bölgelerde binalara 20 kat fazlası veren imar değişikliği Büyükşehir Belediye meclisine sunulmuş ve oy birliği ile imar artışı onaylanmıştır. Bu artış örnek verecek olursak 40 dairelik bir binanın 48 daire olarak yapılmasına imkan vermiştir. Yani mantık olarak ilave yapılacak olan 8 daire ile 40 dairenin maliyetinin karşılanması, vatandaşın cebinden müteahhitlere verilecek paranın en az seviyede çıkması hedeflenmiştir. Ancak müteahhitler eklenecek 20 oranını yeterli görmedikleri için kat maliklerinin çok daha ağır bedeller ödemesi durumu ile karşı karşıya kalmışlardır. Bu durumda vatandaşın daha düşük bedeller ile inşaat yapabilmesi için Kooperatifleşmeleri çözümünü ürettik.

Bu durum kısaca vatandaşın kat malikliğinden feragat ederek arsa hissedarı olması sonucu doğurmuştur ve bu durumda Belediye Şirketi olan İzBeton A.Ş.’ nin tek tek kat malikleri ile yapamayacağı mütehaattlik hizmetleri anlaşmasını kooperatifle yapılabilmesi imkanını yaratmıştır. Yani bu durum İzBeton A.Ş.’nin 1 gibi KDV oranından dolayı çok düşük bedelle vatandaşa çok düşük ücretlerde müteahhitlik hizmeti vermesinin önünü açmıştır. Bu modeli kullanarak Bayraklı ilçesinde onlarca apartman kooperatifleşerek İzBeton A.Ş. ile protokoller yapmış ve böylece çok düşük maliyetler ödeyerek vatandaşlar evlerine kavuşmuşlardır. İlk örnek ise Bayraklı depreminin sembol binalarından olan Dilber Apartmanında gerçekleştirilmiş ve bina tamamlandıktan sonra ismine SOYER Apartmanı verilerek vatandaşlar yeni evlerine taşınmışlardır.

Bu örnekten aldığımız cesaret ile İzmir ilinde 6 bölgede tıkanmış olan Kentsel Dönüşüm Projelerini hayata geçirebileceğimizi gördük. Benim dönemimden öncede, benim dönemimde de Kentsel Dönüşüm ihaleleri için yaptığımız girişimler müteahhitlerin paylarını düşük görerek ihaleye katılmamaları şeklinde sürüncemede kalmıştır. Öncelikle bu durumu çözmek için İzmir ilindeki müteahhitleri defalarca toplantıya çağırarak ihalelere katılmaları konusunda teşvik etmeye gayret ettim. Ancak bu girişimlerim hep sonuçsuz kaldı. Nihayet Bayraklı bölgesinde uyguladığımız Halk Konut projelerinden ilham alarak ihalelere öncelikle İzBeton A.Ş.’ yi sokmaya ve bu şirket adına kurulacak kooperatiflerle inşaatları yapmasına karar verdik. İzBeton A.Ş.’ nin ihalelere katılması kararı İzmir Büyükşehir Belediye Meclisinden de oy birliği ile karar alınarak geçmiştir. İzBeton A.Ş.’ nin katıldığı ihalelerden Örnekköy 3. Etap İzBeton A.Ş. üzerinde kalırken, Ege Mahallesindeki ihale İzBeton A.Ş. girmiş olmasına rağmen bir başka özel şirkete kalmıştır. Böylece Belediye Şirketinin kentsel dönüşüm ihalelerine girmesi şehirde bu ihalelere girmek konusunda nazlanan müteahhitleri harekete geçirmiştir. Kooperatif uygulamasının özetini bir örnekle vermek anlaşılır olabilir.

Örneğin 100 konutun kentsel dönüşümü söz konusu ise ve burada 200 konut yapılacak ise yapılacak olan 200 konutun 100’ü müteahhit payı, 100’ü ise hak sahipleri konutları olacaktır. Kooperatif uygulaması 100 kişinin kuracağı bir kooperatif ile her bir kooperatif ortağının hem kendisine hem de bir hak sahibine konu yapması anlamına gelmektedir. Böylece hem bir müteahhitte ödenecek olan 100 konutun payı çok daha düşük maliyetler ile birlikte karşılanmış olacak ve adeta müteahhittin alacağı kar sıfırlanacak hem de 100 hak sahibinin konutları yine çok düşük maliyetle tamamlanarak kendilerine teslim edilecektir. Bu saikle çıkılan yolda 1018 konut yapılacak olan Örnekköy 3. Etabında 500 kişilik kooperatifle 500 hak sahibinin evlerinin yapılması hedeflenmiştir. Hem Uzundere 3. Ve 4. Etap hem Gaziemir 1. Etap kentsel dönüşüm projeleri bu anlayışla İzmir Büyükşehir Belediyesi Meclisine getirilmiş ve oy birliği ile İzBeton A.Ş. tarafından yapılması kararlaştırılmıştır. Özetle kentsel dönüşümde kooperatifçilik modeli son derece sağlam hukuki temeller üzerine oturan, müteahhit kar yapını ortadan kaldıran ve çok sayıda kentsel dönüşüm projesini hayata muktedir ve yaratıcı örnek bir çözümdür. Nitekim hayata geçirdiğimiz bu model İngiltere ve dünyanın bir çok ülkesinde örnek alınan bir modele dönüşmüştür.

SORU:Soruşturma kapsamında Hazine ve Maliye Bakanlığı Muhasebat Genel Müdürlüğü Muhasebat Kontrolörleri Başkanlığı bilirkişi heyeti tarafından düzenlenen ... sayılı Bilirkişi Raporundaki tespitler ışığında Kentsel Dönüşüm Projelerine konu yapım işlerinin İzbeton A.Ş. ile yapılan protokoller kapsamında üstlenen Kooperatiflerin ve alt yüklenicilerinin tespitine yönelik Ticaret Sicil Gazetesi üzerinden yapılan sorgulamalarda;

Karşıyaka İlçesi Örnekköy Kentsel Dönüşüm ve Gelişim Alanı 3. Etap yapım işinde 13.12.2021 tarihli protokol ileS.S. İş Dünyası Konut Yapı Kooperatifininalt yüklenici olarak görevlendirildiği anlaşılmış, Protokol tarihinde bahse konu kooperatifin yöneticilerinin tespitine yönelik yapılan çalışmalarda; Türkiye Ticaret Sicil Gazetesinin 19.11.2021 tarih ve 10455 sayılı gazetesinde kooperatif yöneticilerinin;

........

Yukarıda detayları yazılı kooperatif yöneticileri ile herhangi bir şekilde irtibatınız veya ticari ilişkiniz varmıdır detaylı bir şekilde ifadenizi veriniz?

CEVAP: Karşıyaka İlçesi Örnekköy Kentsel Dönüşüm ve Gelişim Alanı 3. Etap yapım işinde 13.12.2021 tarihli protokol ileS.S. İş Dünyası Konut Yapı Kooperatifini ismen bilmekteyim ancak yöneticileri olan Çağlar KALKAN, Halil TELLİ ve Cihangir LÜBİÇ isimli şahısları tanımam ve aramızda herhangi bir ticari ilişki de yoktur.

SORU: Karşıyaka İlçesi Örnekköy Kentsel Dönüşüm ve Gelişim Alanı 4. Etap yapım işinde 07.01.2022 tarihli protokol ileS.S. İş İnsanları Örnekköy Konut Yapı Kooparatifinin alt yüklenici olarak görevlendirildiği anlaşılmış, Protokol tarihinde bahse konu kooperatifin yöneticilerinin tespitine yönelik yapılan çalışmalarda Türkiye Ticaret Sicil Gazetesinin 07.01.2022 tarih ve 10490 sayılı gazetesinde kooperatif yöneticilerinin

........

Yukarıda detayları yazılı kooperatif yöneticileri ile herhangi bir şekilde irtibatınız veya ticari ilişkiniz varmıdır detaylı bir şekilde ifadenizi veriniz?

CEVAP: Karşıyaka İlçesi Örnekköy Kentsel Dönüşüm ve Gelişim Alanı 4. Etap yapım işinde 07.01.2022 tarihli protokol ile S.S. İş İnsanları Örnekköy Konut Yapı Kooparatifini bilmekteyim. Yöneticileri olan Şenol ASLANOĞLU ile Hüseyin CENGİZ’ i tanırım. Dilek COŞKUN’ u şuan için hatırlayamadım ancak görürsem tanıyabilirim.

Şenol ASLANOĞLU isimli şahsı 2023 yılında Cumhuriyet Halk Partisi İzmir İl Başkanı olmasından dolayı tanıdım. Kendisini tanıdığımdan beri aramızda herhangi bir ticari faaliyet söz konusu olmamıştır. Yalnızca parti ile ilgili meselelerden dolayı görüşürüz.

Hüseyin CENGİZ isimli şahsı ise Büyükşehir Belediye Başkanlığı dönemimde yani 2022-2023 yıllarında İzmir Sanayici ve İş İnsanları Derneğinde (İZSİAD) yönetici konumunda olmasından dolayı tanırım. Kendisi ile aramda herhangi bir ticari faaliyet söz konusu olmamıştır.

SORU: Gaziemir İlçesi Aktepe ve Emrez Mahalleleri Kentsel Dönüşüm ve Gelişim Alanı 1. Etap yapım işinde 25.02.2022 tarihli protokol ile S.S. İş İnsanları Gaziemir Konut Yapı Kooperatifinin alt yüklenici olarak görevlendirildiği anlaşılmış, Protokol tarihinde bahse konu kooperatifin yöneticilerinin tespitine yönelik yapılan çalışmalarda Türkiye Ticaret Sicil Gazetesinin 21.02.2022 tarih ve 10521 sayılı gazetesinde kooperatif yöneticilerinin;

·..........

Şeklinde olduğu anlaşılmıştır.

Yukarıda detayları yazılı kooperatif yöneticileri ile herhangi bir şekilde irtibatınız veya ticari ilişkiniz varmıdır detaylı bir şekilde ifadenizi veriniz?

CEVAP:

Karşıyaka İlçesi Gaziemir İlçesi Aktepe ve Emrez Mahalleleri Kentsel Dönüşüm ve Gelişim Alanı 1. Etap yapım işinde 25.02.2022 tarihli protokol ile S.S. İş İnsanları Gaziemir Konut Yapı Kooperatifini ismen bilmekteyim ancak yöneticileri olan Serdar DENİZ, Ümit ERKOLve Emre Pınar KILIÇ isimli şahısları tanımam ve aramızda herhangi bir ticari ilişki de yoktur.

SORU: Karabağlar İlçesi Uzundere Mahallesi Kentsel Dönüşüm ve Gelişim Alanı 3. Etap yapım işinde 02.08.2022 tarihli protokol ile S.S. İş Alemi Yeni Yaşam Konut Yapı Kooperatifininalt yüklenici olarak görevlendirildiği anlaşılmış, Protokol tarihinde bahse konu kooperatifin yöneticilerinin tespitine yönelik yapılan çalışmalarda Türkiye Ticaret Sicil Gazetesinin 21.07.2022 tarih ve 10622 sayılı gazetesinde kooperatif yöneticilerinin;

.......

Şeklinde olduğu anlaşılmıştır,

Yukarıda detayları yazılı kooperatif yöneticileri ile herhangi bir şekilde irtibatınız veya ticari ilişkiniz varmıdır detaylı bir şekilde ifadenizi veriniz?

CEVAP: Karabağlar İlçesi Uzundere Mahallesi Kentsel Dönüşüm ve Gelişim Alanı 3. Etap yapım işinde 02.08.2022 tarihli protokol ile S.S. İş Alemi Yeni Yaşam Konut Yapı Kooperatifini ismen bilmekteyim ancak yöneticileri olan Hüseyin CENGİZ, Özden YERLİKAYA ve Ömür ÖZMEN isimli şahısları tanımam ve aramızda herhangi bir ticari ilişki de yoktur.

Hüseyin CENGİZ isminde yalnızca bir tane tanıdığım vardır. Onu da yukarıda soruda tanıdığımı söylemiştim. Belki de o kooperatifte yönetici olarak bulunan Hüseyin CENGİZ benim tanıdığım olmayıp belki de burada Hüseyin CENGİZ benim tanıdığımdır.

SORU: Karabağlar İlçesi Uzundere Mahallesi Kentsel Dönüşüm ve Gelişim Alanı 4. Etap yapım işinde 10.05.2023 tarihli protokol ile S.S. Egeli İş İnsanları Konut Yapı Kooperatifinin alt yüklenici olarak görevlendirildiği anlaşılmış, Protokol tarihinde bahse konu kooperatifin yöneticilerinin tespitine yönelik yapılan çalışmalarda Türkiye Ticaret Sicil Gazetesinin 28.04.2023 tarih ve 10821 sayılı gazetesinde kooperatif yöneticilerinin;

.........

Şeklinde olduğu anlaşılmıştır.

Yukarıda detayları yazılı kooperatif yöneticileri ile herhangi bir şekilde irtibatınız veya ticari ilişkiniz varmıdır detaylı bir şekilde ifadenizi veriniz?

CEVAP: Karabağlar İlçesi Uzundere Mahallesi Kentsel Dönüşüm ve Gelişim Alanı 4. Etap yapım işinde 10.05.2023 tarihli protokol ile S.S. Egeli İş İnsanları Konut Yapı Kooperatifini ismen bilmekteyim ancak yöneticileri olan Özgül KOÇYİĞİT, Abdullah AYDEMİRve Veysel KARA isimli şahısları tanımam ve aramızda herhangi bir ticari ilişki de yoktur.

SORU: İzmir ili Kentsel Dönüşüm projeleri kapsamında İzbeton A.Ş. tarafından yapım işlerinde alt yüklenici olarak hangi kooperatiflerin çalıştırıldığı, bu kooperatifler tarafından aynı yapım işlerinde alt yüklenici olarak çalıştırılan firmaların tespitine yönelik İzbeton A.Ş. den12.06.2025 tarih ve1046 temin edilen bilgiler kapsamında; İzmir Büyükşehir Belediye Başkanlığınınidare sıfatıyla, kentsel dönüşüm kapsamında ki yapım işlerini yüklenici olarak İzbeton A.Ş.’ye verdiği, İzbeton A.Ş.’nin de aynı yapım işlerini 5 (beş) adet kooperatife ve kooperatiflerin de aynı yapım işlerini 23 (yirmi üç) taşeron firmaya alt yüklenici olarak verdiği anlaşılmıştır.